Inscrição

PAULUS episcopus servus servorum Dei ad perpetuam rei memoriam. PRO EXCELLENTIAE ASPOTOLICAE SEDIS praeminentia, in qua post Beatum autctoritate constituti sumus, dignum arbitramur in irriguo Militantis Ecclasiae agro novas Episcopales Sedes, et Ecclesias plantare, ut per hujusmodi novas plantationes popularis augeatur devotio, Divinus cultus effloreat, et animarum salus subsequatur, ac loca insignia, ea praesertim, quorum incolae, benedicente Domino, multiplicari noscuntur dignioribus titulis, et condignis favoribus illustrentur, ut propagatione novae Sedis, honoratique Proesulis assistentia, et regimine cum Apostolicae auctoritatis amplitudine, et orthodoxae fidei augmento populi ipsi propositum eis aeternae felicitatis proemium facilius valeantadipisci: sane enim Diocesis Bracarensis admodum lata, longa, et diffusa, ac maxima cleri, et populi multitudine refecta sit, nec non quod pluribus monasteriis, et ecclesiis, et collegiatis insignibus, ac nobilibus oppidis, et vicis abundet, ac preteria Archiepiscopus Bracarensis pro tempore existens non omnem eam Dioecesim, ut tenetur, visitare necdum cetera Pontificalia officia, quae sunt operosiora, exercere, et singulorum Dioecesanorum suorum vultus, ut expediret, inspicere possit, et exinde confusio rerum Ecclesiaticarum non sine animarum offensione, et periculo nasci soleat, nos attendentes, quod si oppidum de Miranda dictae Diocesis, quod inter alia illarum partium oppida, tum oedificiorum pulchritudine tum et habitatorum frequentia admodum insigne, et notabile existit, et a civitate Bracarensi adeo distat, ut soepius contingat illius incolas Pastoris officium desiderare, in quo una consistit Ecclesia Sanctae Mariae, quae olim Parochialis dumtaxat existebat, nunc vero et in proeceptoriam Militiae Jesu Christi Cisterciensis Ordinis Apostolica auctoritate erecta, et de jure patronatus pro tempore existentis Portugaliae, et Algarbiorum Regis effecta est, hujus que redditus, fructus, et proventus, qui ad ducentos et quinquaginta ducatos auri, vel circa annuatim ascendunt, ita destribuuntur, ut Poeceptori proeceptoriam pro tempore obtinenti centum et viginti quinque, ac Vicario perpetuo curam eidem Ecclesiae eminenem pro tempore exercenti sexaginta, nec non uni clerico triginta, et alteri thesaurario nuncupatis personis ecclesiasticis in eadem Ecclesia una cum Vicario altari ipsius Ecclesiae ministrantibus et reliquis sacerdotalibus muneribus fungentibus alii triginta, vel circa ducati similis assignentur, civitatis nomine, titulo, et proerogativa decoraretur, illudque in civitatem, et ecclesiam Sanctae Mariae hujusmondi, cujus proeceptoria praedicta ad proesens certo modo vacare dignoscitur, in cathedralem Ecclesiam erigeretur, et instituerentur id in ipsius oppidi, et habitatorum decus, et venustatem, Divinique cultus augementum, et animarum salutem cederet, et charissimi in Christo filii nostri Joannis moderni Portugaliae, et Algarbiorum Regis ilustris, qui hoc summo opere desiderat, et super eo nobis per suas literas humiliter supllicavit votis plurimum satisfieret: ex proemissis, et certis aliis, et rationabilibus causis, habita desuper cum fratibus nostris matura deliberatione, dev illorum consilio, et Apostilicae protestatis plenitude Ecclesiam Bracarensem super cujus mensae Archieposcopolis fructibus, redditibus, et proventibus pensio annua trium milium et septingentorum quinquaginta ducatorum auri de camera venerabili frati nostro Henrico Archiepiscopo Elborensi illam annuatim percipienti Apostolica auctoritate preedicta reservata existit per obitum quondam Eduardi olim electi Bracarensis, que, munere consecrationis sibi nondum impenso, extra Romanam Curiam diem clausit extremum; Pastoris Solatio destituam de Miranda proedictam et civitatem noncupatam de Bragantia, et de Vinhaes, et de Outeiro, nec non de Monforte de Rio Livre, et de Vimioso, ac Chaves, et de Monte Alegre dictae Diocesis oppida cum omnibus, et singulis eorum terminis, et territoriis, ac dilectis filiis clero, populo, et personis, nec non monasteriis, Ecclesiis, et piis locis, ac beneficiis Ecclesiasicis cum cura, et sone cura secularibus, et ordinum quorumcumque regularibus ab eadem Diocesi Bracarensi Apostolica auctoritate tenore proesentium perpectuo separamus, et dismembramus, ac ab omni superioritate, correctione, visitatione, dominio, et potestate pro tempore existentis Archiepiscopi, et dilectorum filiorum capituli Bracharensis, erorumque Vicariorum, et officialum quo ad legem Diocesanam tantum, ac a solutione quorumcumque jurium, einsdem Archiepiscopo, et capitulo per clerum, et alios praedictos ratione jurisditionis, et alios praedictos ratione jusrisditionis, et superioritatis Diocesanae dumtaxat debitorum penitus, et totaliter liberamus, ac oppidum de Miranda in civitatem, nec non Ecclesiam Sanctae Mariae hujusmondi proeceptoriam de consensu proefati Joannis Regis, qui et ejusdem Militiae administrator perpetuus per dectam sedem specialiter existit, et sine prejudicio illa ad proesens obtinentium perpectuam Vicariam dictae Ecclesiae Sanctae Mariae, ac clericum, et thesaurarium nuncupatis beneficiis in ea perpetuo sippressis in Cathedralem sub invocatione pro uno Episcopo, qui eidem Ecclasiae reducat; nec non in eadem Ecclesia duas dignitates, ac quator canonicatus graduatorum nuncupandas unam dignatatem videlicet, et duos canonicatus, et totidem proebendas pro Magistris, seu aliis graduatis in theologia, nec non aliam dignitatem, et alios duos canonicatus, et totidem proebendas pro aliis in jure canonico doctoribus, seu alias graduatis in Universitate Studii generalis Colimbriensis pro tempore promotis; et, si non reperiantur theologi in dicta Universitate promoti, Magistris in Artibus in eadem Universitate similiter promotis, et non aliis personis, per Espicopum Mirandensem pro tempore existentem de consilio proefati Joannis Regis Portugaliae Ordinaria auctoritate modis et formis per Episcopum proefatum de simile ejusdem Joannis Regis consilio instituendis, et ordinandis, et non per alios quoscumpue, quamvis et Apostolica auctoritate proedicta conferendis; necnon alios dignitates, et canonicatus, et proebendas, aliaque beneficia Ecclesiastica cum cura, et sine cura quae illi pro ejus servitio, et Dei cultu convenire videbuntur de ipsius Joannis Regis consilio, et assensu pro modernis Vicario proedicto ipsius Ecclesiae, et clericis in ea clericatum, et thezaurariam nuncupata beneficia hujusmondi obtinentibus, ac aliis personis, de quibus eidem Episcopo videbitur, erigat, et instituat, ac jurisdictionem Episcopalem in civitate Mirandensi, ac aliis oppidis, terminis, et territoriis proedictis exerceat, et Achiepiscopo Bracarensi jure Metropolico subsit, ac in eadem sic erecta Ecclesia Episcopalem Dignitatem cum sede proeminentiis, honoribus, et privilegiis, quibus aliae cathedrales Ecclesiae de jure, vel consuetudine utuntur, potiuntur, et gaudent, ac uti, potiri, et gaudere possunt, et poterunt quolibet in futurum, nec non Episcopali, et capitulari Mensis, ac aliis cathedralibus insignis ad Omnipotentis Dei laudem, et ipsius sanctae Mariae honorem, totiusque Triumphantis Ecclesiae gloriam, et Fidei Catholicae exaltationem de simili consilio Apostolica auctoritate praedicta exigimus, et instituimus ac oppidum de Miranda civitatis, et Ecclasiae Sanctae Mariae Cathedralis, nec non incolas et habitatores hujusmodi civium nomine, et honore decoramus, ac eidem Ecclesiae sic in cathedralem erectae de Miranda pro civitate, et alia oppida, eorumque terminos, et territoria hujusmodi pro Diocesi, nec non Ecclesiasticas pro clero, et seculares personas in eisdem oppidis terminis, et territoriis habitantes pro populo concedimus, et assignamus, ac civitatem Diocesim, clerum, et populum Episcopo Mirandensi, qui pro tempores fuerit quoad ordinariam episcopalem jurisdictionem, et superioritatem etiam perpetuo subjicimus necnon episcopali pro illius fructibus, redditibus, proventibus, juribus, obvencionibus, et emolumentis quae Archiepiscopus Bracharensis pro tempore existens in oppidis, terminis, et territoriis proedictis ratione ejus Mensae Archiepiscipalis percipiere exigere, et levare consueverat ad summan trium millium et quingentorum ducatorum auri de Camera vel circa ascendentia, et capitulari Mensis proedictis pro ejus fructibus, redditibus, et proventibus, ac bona quaecumque proceptoriae, et de illa obtinenda consensu Vicariae, et Clericatus, et thezaurariae nuncupatorom beneficiorum proedictorum similiter perpetuo applicamus, et appropriamus, necnon tam pro ejusdem Mensae capitularis, quam pro dignatatum, et canonicatum, et proebendarum, aliorumque beneficiorum in dicta Eccclesia, ut proefertur, eligendorum, et instituendorum dotibus monasterium Sancti Salvatoris de Castro de Avelanis Ordinis Sancti Benedicti olim Bracharensis, nunc vero Mirandensis Diocesis a dicta civitate Mirandensi non longe distans, quod clericis «secularibus ad vitam commendari consuevit, et cujus monachi jam diu a regularibus dicti Ordinis instutis declinarunt, ac cum magna offensione, et indignatione circumvicinorum populorum inhoneste, et siddolute vivunt», ita ut nulla, quod reformari debeant, spes supersit, et super cujus fructibus, redditibus, et proventibus una quingentorum venerabili fratri nostro Petro Episcopo Oxomensi, olim Legionensi, et altera pensiones annuae centum et quinquaginta ducatorum auri dilecto filio Paulo Pereira clerico illas annuatim percipientibus dicta auctoritate Apostolica, ut accepimus, reservata existunt, quae salvae sint, el illesae remaneant, quos que profatus Henricus Archiepiscopus ex concessione, et dispensatione Apostolica in comendam nuper obtinebat at presens comenda hujusmodi ex eo quod Henricus Archiepiscopo illi hodie in manibus nostris sponte, et libere cessit: nosque cessionem hujusmodi duximus admittendam, cessante adhuc,eo quo dum eidem dictus Henricus Archiepiscopo commendatum fuit vacabat, modo vacans cum illi annexis Ecclesiis ac omnibus juribus et pestinentiis suis, reservata tamen portione annua quinquaginta ducatorum auri similium pro uno Vicario perpetuo in dicto monasterio post abitum monachorum, qui in eodem monasterio ad proesens reperintur per episcopum Mirandensim pro tempore existentem Episcopuminstituendo, qui Ecclesiae monasterii hujusmodi in Divinis deserviat, et illius parochianorum animarum curam exerceat, ei que Ecclesiastica Sacramenta ministret, de similio consilio eadem auctoritate Apostolica et perpetuo unimus, annectimus, et incorporamus: itaque liceat Episcopo Mirandensi pro tempore existenti, ac dilectis filiis capitulo ejusdem Ecclasiae Mirandensis respective per se, vel per alium, seu alios corporalem possessionem, seu quasi juris percipiendi fructus, redditus, et proventus, ac jura, obventiones, et emolumenta per pro tempore existentem Archiepiscopum Bracharensem in oppidis, terminis, et territoriis proefatis percipi solita, necnon fructus, redditus, et proventus, et honorum quorumcumque proeceptoriae, ac Vicariae, necnon clericatus, et thezaurariae nuncupatorum beneficiorum, ac regiminis, et administrationis monasterii hujusmodi propria auctoritate libere apprehendere, et perpetuo retinere, ac ea nec non proeceptoriae, vicariae, et beneficiorum ac monasterii proedictorum fructus, redditus, et proventus sic tamen quod ex illis debita, et consueta ipsius monasterii, et illius monachorum, quamdiu vixerint, onera. Ita quod nemo ex eis ab eodem monasterio invitus pelli possit, sed eis omnibus, qui in ipso monasterio remanserint tanta pars fructuum, reddituum, et proventuum ipsius monasterii, quantum prius percipere consueverant, libere ministrentur: ipsique monachi de cetero neminem alium in monachum dicti monasterii recepere possint: sed eorum prout pro tempore decesserint, seu ab eodem monasterio se absentaverint, portio eidem Mensae Capitulari pro dotibus hujusmodi accrescat supportare: necnon Missas, et auniversaria mortuorum, quae abbas, et conventus monasterii hujusmodi celebrare tenentur in Ecclesia Mirandensi celebrare teneantur, in suos usus et utilitatem convertere, cujusvis licentia super hoc minime requisita. Volumus autem, quod dictum monasterium aliis in spiritualibus non loedatur, et in temporalibus detrimenta non sistineat, sed illius congrue supportentur onera consuleta. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae separationis, desmembrationis, exemptionis, liberationis, erectionis, instituitiones, concessionis, assignationis, subjectionis, applicationis, approriationis, inionis, annexationis, incorporationis, et voluntatis infringere, vel ausu temerario contra ire: siquis autem hoc attentare presumperit indignationem Omnipotentis Dei, ac Beatorum Petri et Pauli Appostulorum ejus se noverit incursum. Datum Romae apud Sanctum Petrum anno Jncarnationis Domini Millesimo quingentesimo quadragesimo quinto undecimo Kallendas Junii anno undecimo Pontificatus nostri.